สำหรับทาสแมวอย่างเรา การทำความเข้าใจโรคต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับน้องแมวเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างมาก และหนึ่งในโรคที่พบได้บ่อยคือโรคเชื้อราแมวหรือที่รู้จักกันทั่วไปว่ากลากแมว
บทความนี้จะพาทาสแมวทุกคน ไปรู้จักกับโรคเชื้อราแมวนี้อย่างละเอียด เพื่อให้ทาสอย่างเราสามารถรู้เท่าทัน และดูแลน้องแมวได้อย่างเหมาะสม
โรคเชื้อราแมวคืออะไร?
โรคเชื้อราแมว หรือที่รู้จักกันในชื่อ กลากแมว (Dermatophytosis, Ringworm) เป็นหนึ่งในโรคผิวหนังที่พบบ่อย โดยเฉพาะในภูมิอากาศร้อนชื้นอย่างประเทศไทย
มักพบในแมวจรจัดหรือแมวที่อาศัยอยู่รวมกันเป็นจำนวนมากในสภาพแวดล้อมที่แออัด เช่น สถานพักพิงสัตว์ ตลาดสัตว์เลี้ยงหรือฟาร์มเพาะพันธุ์
สาเหตุ และการแพร่กระจายของเชื้อราในแมว
โรคเชื้อราแมว เกิดจากการติดเชื้อราในกลุ่ม Dermatophytes โดยเฉพาะสายพันธุ์ Microsporum canis ซึ่งเชื้อราชนิดนี้เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น และสามารถแพร่กระจายได้ง่ายผ่านหลายช่องทาง
- การสัมผัสโดยตรง: สัมผัสกับแมวหรือสัตว์ที่ติดเชื้อโดยตรง
- การสัมผัสทางอ้อม: ผ่านพื้นผิวสิ่งแวดล้อมหรือการใช้ของที่ปนเปื้อนร่วมกับสัตว์ที่ติดเชื้อ เช่น ผ้าห่ม แปรงหวี โดยสปอร์ของเชื้อราสามารถอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้นานเป็นหลายเดือนถึงเป็นปี
ปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจทำให้เกิดการติดเชื้อราที่ผิวหนัง
- สายพันธุ์: แมวขนยาว เช่น พันธุ์เปอร์เซีย มีความเสี่ยงสูงกว่าพันธุ์ขนสั้น เนื่องจากขนที่หนาแน่น และมีความชื้นสะสมมากกว่า
- ช่วงอายุ: แมวที่มีอายุน้อยหรือสูงวัย มักมีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ และติดเชื้อได้ง่ายกว่าแมววัยรุ่น
- ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง: อาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัสกดภูมิคุ้มกัน เช่น โรคเอดส์แมว (FIV) และลิวคีเมียแมว (FeLV)
- ปัญหาผิวหนังอื่น ๆ: การติดเชื้อผิวหนังอื่น ๆ, โรคฮอร์โมนบางชนิดหรือผิวหนังเป็นแผลจากการหวีขนที่แรงเกินไป ทำให้ผิวหนังเสี่ยงต่อการติดเชื้อราได้ง่ายขึ้น
- สภาพแวดล้อม: แมวที่อยู่รวมกันจำนวนมาก และอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ชื้น จะทำให้เชื้อราเจริญเติบโตได้ดี และเสี่ยงติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
อาการของเชื้อราแมว
อาการของโรคเชื้อราแมวที่เราสามารถสังเกตได้มีดังนี้
- ขนร่วงเป็นวง: เป็นลักษณะที่สอดคล้องกับชื่อโรค “ringworm” (วงแหวน)
- ผิวหนังมีสะเก็ดหรือแดง: บริเวณผิวหนังอาจมีสะเก็ดรังแคหรือมีรอยแดงขึ้น
- อาการคัน: อาจมีอาการคันหรือไม่คันก็ได้ ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการติดเชื้อ
- เล็บผิดปกติ: เล็บหนาขึ้นผิดปกติ อาจเปลี่ยนสีเป็นสีดำ ผิดรูป หรือเปราะแตกง่าย
- ไม่มีอาการชัดเจน: ในบางกรณี แมวอาจไม่แสดงอาการที่ชัดเจน ทำให้ยากต่อการสังเกต
การตรวจวินิจฉัยเชื้อราแมว
การตรวจวินิจฉัยโรคเชื้อราในแมวจำเป็นต้องใช้หลายวิธีร่วมกัน เพื่อให้ได้ผลที่แม่นยำ ได้แก่
- การซักประวัติ: สัตวแพทย์จะสอบถามประวัติสุขภาพ และการใช้ชีวิตของน้องแมว รวมถึงพฤติกรรม และสภาพแวดล้อมที่อาศัยอยู่
- การดูรอยโรคผิวหนัง: ตรวจดูลักษณะของรอยโรคบนผิวหนัง
- การใช้เครื่องมือเฉพาะ:
- การส่องด้วยแสงอัลตราไวโอเลต: เพื่อตรวจหาการเรืองแสงสีเขียวของขนที่ติดเชื้อ
- การตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์: เพื่อหาสปอร์ของเชื้อราบนเส้นขน
- การเพาะเชื้อรา: การเพาะเชื้อราบนอาหารเลี้ยงเชื้อราที่จำเพาะ เป็นวิธีที่แม่นยำที่สุดในการยืนยันชนิดของเชื้อรา
การรักษาและการป้องกันเชื้อราแมว
แม้ว่าในบางครั้งโรคเชื้อราสามารถหายได้เอง แต่ก็ต้องใช้ระยะเวลานาน การรักษาอย่างเหมาะสมจะช่วยลดระยะเวลาการติดเชื้อ และป้องกันการแพร่กระจายไปสู่คน และสัตว์อื่น โดยเฉพาะในเด็ก ผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
การรักษา
- รับประทานยาฆ่าเชื้อรา: เป็นการรักษาหลักสำหรับกรณีที่มีการติดเชื้อรุนแรงหรือกระจายทั่วร่างกาย โดยสัตวแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาชนิด และปริมาณยาที่เหมาะสม
- ยาทาภายนอกหรือการอาบน้ำด้วยแชมพูยา: เพื่อลดปริมาณสปอร์บนผิวหนัง และลดการแพร่กระจายของเชื้อ โดยใช้ควบคู่ไปกับการรับประทานยา
การจัดการสิ่งแวดล้อม และการป้องกัน
- ทำความสะอาดพื้นผิว: ทำความสะอาดพื้นผิวต่าง ๆ ด้วยน้ำยาทำความสะอาดที่มีส่วนประกอบหลักที่สามารถทำลายสปอร์ของเชื้อราได้
- ซักทำความสะอาด: ซักผ้าห่ม ผ้าปูที่นอน และของใช้อื่น ๆ ของน้องแมวอย่างสม่ำเสมอ
- ดูดฝุ่น: เพื่อกำจัดขนแมวที่อาจมีสปอร์ของเชื้อรา
- แยกแมวที่ติดเชื้อ: ควรแยกแมวที่ติดเชื้อออกจากสัตว์เลี้ยงตัวอื่น ๆ เพื่อทำการรักษาให้หายก่อนที่จะกลับมาอยู่ร่วมกันอีกครั้ง
- สุขอนามัยสำหรับทาสแมว: ควรสวมถุงมือ และล้างมือทุกครั้งหลังการสัมผัสแมวที่ป่วย
โรคเชื้อราแมวเป็นโรคผิวหนังที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ หากได้รับการวินิจฉัย และดูแลอย่างเหมาะสมจากสัตวแพทย์
การใส่ใจในสุขอนามัยทั้งของน้องแมว และสิ่งแวดล้อม จะช่วยให้พวกเค้ากลับมาแข็งแรง และที่สำคัญที่สุดคือ ช่วยป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อสู่สัตว์เลี้ยงตัวอื่น และสมาชิกคนอื่น ๆ ภายในบ้านได้อีกด้วย
ขอบคุณข้อมูลจาก
https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/ทาสแมวระวัง-ภัยใกล้ตัวจ